سند و راویان دعای ندبه و دلایل مأثوره بودن آن

دو سند برای دعای ندبه نقل شده است: اولی از طریق سیدبن‌طاووس که شخصیت و جایگاه ایشان نیاز به معرفی ندارد و در جمع‌آوری ادعیه جزء متخصِّصین است.

 ایشان در کتاب مصباح‌الزائر صفحه‌ی ۴۴۶، سند این دعا را چنین نقل می‌کند: «بعضی از اصحاب ما چنین گفتند که جناب محمدبن‌علی به ابی‌قره از کتاب مرحوم محمدبن‌حسین‌بن‌سفیان‌بن‌بَزوفَری این دعا را نقل کرده‎اند.» 

سند دیگر آن در کتاب مزارِ محمدبن‌مشهدی که کتابی در باب زیارت‌هاست ذکر شده.

 ایشان نیز همین راویان را برای دعای ندبه ذکر می‌کند. در اهمیت این کتاب همین بس که علامه مجلسی در بحارالأنوار از کتاب مزار به عنوان مزار کبیر یاد می‌کند. 

سیدبن‌طاووس نیز علاوه بر نقل روایت از این کتاب آن را مدح نموده است.

 بعلاوه از مقدمه‌ی کتاب چنین مشخص می‌‌شود که محمدبن‌مشهدی فقط روایاتی را ذکر کرده که برای او قابل اعتماد و موثق بوده‌اند. جناب محمدبن‌علی به ابی‌قره از راویان حدیث مورد اعتماد و ثقه است.

 ابن‌بَزوفَری نیز از رجال و از مشایخ شیخ مفید است؛ یعنی شیخ مفید از او یاد می‌کند و برای او قابل احترام است.

دلایل مأثوره بودن دعای ندبه

ابن‌بَزوفَری در مورد دعای ندبه می‌گوید: «مستحب است که این دعا در اعیاد اربعه (غدیر، قربان، فطر و روز جمعه) خوانده شود.

شاید یکی از دلایل عید بودن روز جمعه، انتساب آن به امام‌زمان باشد

.

دلایل مأثوره بودن دعای ندبه:

حکم کردن در احکام خمسه (واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح) تنها کار معصوم است. استحبابی که ابن‌بَزوفَری برای خواندن این دعا در اعیاد اربعه ذکر می‎کند، نشان می‌دهد که این دعا مأثور و صادر شده از جانب معصوم است؛

تعیین وقت خواندن نیز از دلایل دیگر مأثوره بودن این دعاست؛

سومین دلیل اینست که روش علما این بوده که اگر چیزی از جانب خودشان (ابداع و توصیه) می‌بود، ذکر می‌کردند؛

عبارت «إنّه الدعا لِصاحبِ الأمر» (در متن روایت) نشان‌دهنده‌ی این است که احتمالاً این دعا از توقیعات امام‌زمان به مرحوم ابن‌بَزوفَری بوده است؛

 با دقت در متن دعا، وثاقت و اتقان (استواری) و متانت دعا کاملاً آشکار است که نشان می‌دهد که چنین دعایی حتماً از جانب معصوم است؛

توجه و عنایت ویژه‌ی علما و بزرگان شیعه به این دعا از دیگر دلایل مأثوره بودن این دعاست؛

ما مجموعه روایاتی داریم که به آنها «من بلغ» می‌گویند؛ یعنی اگر در کتاب معتبری نقل معتبری از خدا و اهل‌بیت به شما رسید و آن را انجام دادید، ثواب آن به شما خواهد رسید؛

پس در سند دعا شک نیست و این دعا مأثور است؛ یعنی یا از امام‌صادق یا توقیعی از امام‌زمان و یا امام‌هادی و یا هر دوست؛ یعنی امام‌زمان بر دعای نقل شده از زمان امام‌صادق تأکید و آن را دوباره نقل کرده‌اند.

منبع: سخنرانی استاد رائفی‌پور
موضوع: تفسیری بر دعای ندبه (جلسه دوم)
خرداد 1401 تهران دانلود pdf