فواید خواندن ادعیه معصومین علیهم‌السلام ( دعای ندبه )

 دعای ندبه با سخن از ابتدای تاریخ شروع می‏شود و به سِیر بعثت انبیاء و بشر می‎پردازد و تا «الحمدُ لله ربِّ العالمین» که نشان‌دهنده‌ی رسیدن به ایام ظهورست، پایان می‎یابد. این دعای مأثور، شاهکار است و بند بند و فراز فراز آن جای بحث دارد.

اهل‌بیت با مردم به اندازه‌ی فهم‌شان و با توجه به مقتضیات زمانی سخن می‌گفتند.

(علی قدر عقولهم)؛ یعنی گاهی شخصی به معصومی مراجعه کرده و حضرت پاسخ سؤال او را می‎دادند؛ اما همین سؤال را به شکلی متفاوت به شخصی دیگر پاسخ می‎دادند.
 تنها در مواردی این مسئله تغییر می‌کند و آن زمانی است که اهل‌بیت با خداوند صحبت می‌کنند؛ زمانی که با خداوند سخن می‌گویند، جریان با توجه به سِیر و مسیر الی اللّه تغییر می‌کند.
همچنین زمانی که در مورد خودشان سخن می‌گویند نیز قصه تغییر می‌کند. به همین دلیل ادعیه‌ی ما بسیار مهم هستند؛ مخصوصاً دعاها و زیارت‌نامه‌های مأثور که از خود معصوم به دست ما رسیده است.
این ادعیه وجه متمایزکننده‌ی تشیّع به حساب می‌آیند و در هیچ جای دیگر چنین دعاهای عمیق و بی‌نظیری یافت نمی‌شود.

فواید خواندن ادعیه

• آموزش مبانی اعتقادی

ادعیه کلاس آموزش مبانی اعتقادی است؛ یعنی اگر شما بخواهید مباحث اعتقادی خود را مرور کنید و مطلبی را استخراج کنید باید به دعاها مراجعه نمایید.

 

• آموزش امام‌شناسی

ادعیه کلاس امام‌شناسی نیز هستند؛ این ادعیه به شأن امامت اشاره می‌نمایند و فارق از اینکه کدام شخصیت از ائمه مد نظر باشد، جایگاه امامت را برای مردم مشخص می‌کند.
جالب است که هر چه ادعیه‌ی ما جلوتر رفتند، بازتر و عمومی‌تر شدند و مسئله‌ی امامت برای عموم مردم، بیشتر جا افتاد؛ مثلاً مطالبی که در زیارت جامعه‌ی کبیره ذکر می‌شود قبلاً هم وجود داشته است؛ اما در زمان امام هادی، جامعه به رشد می‎رسد و فضا برای گفتن این سخنان آماده می‌شود و توسط ایشان در دست عموم قرار می‏گیرد.

• رشد عقل

این ادعیه به ما یاد می‌دهد که چه چیزی بخواهیم و عقل ما را رشد می‌دهد؛ ما در معارف همانند کودکی هستیم که نمی‌دانیم نیاز اصلی‌مان چیست.
 همچنین ما نمی‌توانیم به تنهایی و صرفاً با خواسته‌ی خود، سطح خود را بالا ببریم؛ زیرا افراد متفاوت‌اند؛ مثلاً یک نفر صرفاً خواسته‌های دنیوی دارد؛ اما شخصی دیگر خواسته‌ای جز رسیدن به اهل‌بیت ندارد.
به عبارتی این ادعیه، استانداردهایی را ارائه می‌دهند که بنابر آن استانداردها، اولاً به ما آموزش می‌دهند که چه چیزی را باید بخواهیم و دوماً به ما می‌گویند که چرا باید این خواسته را داشته باشیم؛
پس ادعیه مسیر رشد جامعه را هموار می‎کنند.

• شناخت منظومه فکری اهل‌بیت

ما با تطبیق دادن نیازهای خود با معصوم، منظومه‌ی فکری ایشان را طلب می‌کنیم و این یکی از اتفاقات مهم در ادعیه است. تنظیم و تغییر نیازها باعث تغییر و تنظیم سبک زندگی ما می‎شود؛ پس چه بهتر که این اتفاق با مضامین عالی ادعیه در ما رخ دهد.
نکته بعدی این است که تکرار این دعاها باعث القای شخصیت در وجود ما می‌شود؛ یعنی پس از دریافت منظومه‌ی فکری و سبک زندگی اهل‌بیت، شخصیت ما هم به همان شکل می‌شود.
 اثر دعا را دست کم نگیرید؛ امام‌سجاد، جامعه‌ی امام ‌کُش را با دعا برگرداند.
 تغییر مردم در فاصله‌ی امام‌حسین  (ع) تا امام‌رضا (ع)  معجزه نبود، نه عصایی تبدیل به اژدها شد و نه کسی بر روی آب راه رفت و نه حتی ماه به دو قسمت تبدیل شد (واقعه‌ی شق‌القمر)؛ بلکه تفاوت این بود که اهل‌بیت به مردم عرضه شدند و استانداردها و فرهنگ و زندگی اهل‌بیتی در جامعه، ساری و جاری شد.
در واقع تشیّع با سبک زندگی اهل‌بیت منتشر شد نه با بحث کلامی.

• رشد جامعه

دعا خطِّ تماس با عالَم بالا و مسیری برای رشد جامعه است. ترتیب فراز و نشیب دعاها با نیازهای پیچیده‌ی روح ما هماهنگ است؛ یعنی کسی که این خواسته‌ها را برای ما قرار داده، می‌دانسته ما به چه چیزی نیازمندیم و آگاهی کامل به همه‌ی عوالم دارد. به همین دلیل دقت در کلمات، نوع واژه‌ها، فرازها و فقرات دعا ضروری است.

منبع: سخنرانی استاد رائفی‌پور ، تفسیری بر دعای ندبه (جلسه اول) ، خرداد 1401 تهران

دانلود pdf